|
In de Holle straat staat een stenen gedenkkruis of 'ongelukskruis' dat herinnert aan een dodelijk
ongeval. Op 07/07/1894 overleed Jean Royer hier na een ongeval met zijn paard (de tekst op het
stenen kruis luidt: 'B.V.D.Z. (Bidt voor de ziel)/ Van/ Zaliger/ Jean Royer/ Hier verongelukt door
zijn paard/ Den 7 juli 1894/ Oud/ 55/ Jaren'). In de overlijdensakte staat hij genoteerd als
handelaar, 55 jaar oud, geboren te Marlinne (de Franse benaming voor Mechelen-Bovelingen), weduwnaar
van Plugers Maria en echtgenoot van Plugers Marie, zoon van Maximilien en Plugers Barbara,
woonachtig te Roclenge (Franse benaming voor Rukkelingen-Loon).
Een gedachteniskruis werd meestal geplaatst ter nagedachtenis aan een plots (soms gewelddadig) overlijden.
Het opschrift van dit stenen kruis in de Kapelstraat (weg naar Vechmaal) is verweerd, doch met wat
moeite kan men de volgende tekst ontcijferen: 'Ici..tue par son cheval..sieur Pierre
Herckens D'Ophers le 6 juin 1841 Priez dieu pour son ame' hetgeen vertaald wil zeggen: Hier werd
door zijn paard gedood: de heer Pierre Herckens van Opheers, 6 juni 1841. Bid God voor zijn ziel. In
de overlijdensakten van Widooie vond ik geen overlijden terug op 06/06/1841. In de burgerlijke stand
van Opheers wordt op 26 maart 1841 het volgende overlijden genoteerd: 'Pierre
Herckens, âgé de soixante ans, profession de cabaretier, fils de feu Joseph Herckens et de feu Cathrine
Cordie epoux de Marie Cathrine Bormans domiciliee … Opheers'. (vert: Pierre Herckens, 60 jaar oud,
herbergier van beroep, zoon van wijlen Joseph Herckens en van wijlen Catharina Cordie, echtgenoot van
Maria Catharina Bormans woonachtig te Opheers). In dit overlijdensbericht wordt geen melding gemaakt
van de omstandigheden van het overlijden, noch van de plaats van overlijden. Er wordt enkel bij vermeld
dat Pierre Herckens om 4 uur in de namiddag overleden is. De aangifte gebeurt om 6 uur namiddag van
dezelfde dag. Indien het ongeval te Widooie gebeurde, moet de dood onmiddellijk ingetreden zijn, in
het bijzijn van getuigen (bekenden), die het lijk dadelijk naar huis vervoerd hebben. De burgerlijke
stand van Opheers vermeldt geen ander overlijden dat in aanmerking komt. Indien steen en overlijdensbericht
dezelfde persoon betreffen, dan vermeldt de steen waarschijnlijk de datum van plaatsing en niet de
datum van overlijden. Anders is het verschil tussen 26 maart en 6 juni niet te verklaren.
In de toponymie van Vechmaal vond ik de volgende Vechmaalse overlevering over hetzelfde gebeuren:
'Volgens de volksoverlevering zou daar iemand op dodelijke wijze van zijn paard
gevallen zijn. Hij volgde de oude Tongerse weg en keerde terug van de apotheker te Tongeren. Op de
plaats waar het ongelukskruis nu staat gebeurde het ongeluk. De ruiter kwetste zich erg aan de
apothekersfles, sukkelde terug op zijn paard, maar hij bloedde uit. In een van de eerste huizen van
Vechmaal aan de Tongerse straat werd hij opgenomen en verzorgd. Het gebeurde dateert van het midden
van de vorige eeuw'.
 Op het Tomke staat tevens een gietijzeren gedachteniskruis of ongelukskruis. Eén arm van het kruis
is afgebroken. In de volksmond wordt het 'Poosekruis' genoemd. 'Poos' was de bijnaam voor de familie
Walmach. Volgens de overlevering zou Franciscus Walmach hier verongelukt zijn (bron: Agnes Testelmans).
Franciscus Walmach werd te Widooie geboren op 10/07/1829 als zoon van Walter en Catharina Ramakers.
Hij huwde met Maria Vroonen. Zijn echtgenote overleed op 04/12/1865, zij was toen 42 jaar oud. Hij
zelf overleed iets meer dan zeven jaar later op 29/01/1873, hij was amper 44 jaar oud. Aangezien op
het kruis zelf geen enkele tekst meer terug te vinden is (noch een naam, noch een doodsoorzaak) is
het raden naar de precieze doodsoorzaak. Volgens de overlevering zou er sprake zijn van een ongeval
met een paard.
|
